Dirkzwager legal & tax

Nederland kent twee soorten kapitaalvennootschappen: de NV en de BV. Een groot verschil tussen de twee vennootschapsvormen is gelegen in de aandelen. Met de komst van de Flex-BV zijn de verschillen op dit gebied kleiner geworden. Met het “aanpakken” van toonderaandelen groeien de NV en de BV op het gebied van aandelen mogelijk nog verder naar elkaar toe.

Karakteristieken aandelen
De NV staat voor openheid: de aandelen zijn in beginsel vrij verhandelbaar en niet op naam (ergo de naamloze vennootschap). Bij de BV zijn de aandelen in beginsel juist niet vrij verhandelbaar en wél op naam (ergo het besloten karakter van de BV). Met de komst van de Flex-BV is het ook mogelijk geworden om te bepalen dat de aandelen in de BV wel vrij verhandelbaar zijn: het is niet meer verplicht om een blokkeringsregeling in de statuten op te nemen.

Vrij verhandelbaarheid aandelen
Doordat de aandelen in de NV in beginsel altijd juist wel vrij verhandelbaar zijn, maakt dat ondernemers die de onderneming op de beurs willen noteren doorgaans voor de NV als vennootschapsvorm kiezen kiezen. Het onderscheid tussen de NV en de BV op het gebied van de vrije verhandelbaarheid van aandelen is met de komt van de Flex-BV voor een groot deel teniet gedaan. Een belangrijk verschil blijft dat aandelen bij de BV geen aandelen aan toonder (‘toonderaandelen’) kent, welke aandelen onderhands kunnen worden overgedragen.

Toonderaandelen
Op het moment van schrijven kent de NV de mogelijkheid voor zowel aandelen op naam als toonderaandelen. Een beperking van de toonderaandelen lijkt echter tot de toekomst te behoren, zo blijkt uit de brief van staatssecretaris Wiebes in het kader van het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering.

De staatssecretaris schrijft:

“[…] Nederlandse naamloze vennootschappen (hierna: NV’s) kunnen aandelen aan toonder uitgeven. Aandelen aan toonder van niet-beursgenoteerde NV’s zijn niet op naam geregistreerd en zijn vrij verhandelbaar bij onderhandse akte. Het anoniem blijven van aandeelhouders kan leiden tot misbruik, belastingontduiking en witwassen.[…]”

en voorts:

“[…] Het resultaat waarop het kabinet zich richt, is dat toonderaandelen die nu nog in tastbare vorm thuis kunnen worden bewaard, straks alleen nog in girale vorm kunnen bestaan. […]”.

Men tracht dit te bereiken door drie maatregelen:
1.het verplicht stellen van inbewaargeving door een intermediair of een centraal instituut;
2.uitsluitend giraal kunnen leveren van aandelen aan toonder;
3.rechten van houders van toonderaandelen worden opgeschort zolang niet voldaan is aan inbewaargeving en registratie.

Ook het “Global Forum” van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (ook wel “OESO” of “OECD”) lijkt de mogelijke anonimiteit bij de huidige vorm van toonderaandelen in Nederland niet wenselijk te vinden. Op pagina 24 van het “peer review report” uit 2013 valt te lezen:

“52. Public limited liability companies (N.V.’s, toevoeging auteur) are allowed to issue bearer shares (toonderaandelen, toevoeging auteur). Some bearer shares are in circulation at present, but there are insufficient mechanisms in place to ensure the availability of information on the owners of bearer shares.”

In de voornoemde brief van de staatssecretaris valt voorts te lezen dat het kabinet begin 2017 een concept via internet wil consulteren en in de tweede helft van 2017 een wetsvoorstel aan de Tweede Kamer hoopt aan te bieden. De toonderaandelen lijken dus in hun huidige vorm spoedig tot het verleden te gaan behoren. Of men dit streven echter daadwerkelijk haalt, ben ik niet van overtuigd. Wij houden u desalniettemin van de ontwikkelingen op de hoogte.